င၊ ေမာင္၊ ကို မွ ဆရာသို႕

(ႏွစ္)

ခ႐ိုင္ပညာဝန္႐ုံး
ပခုကၠဴျမိဳ႕
အမိန္႕စာအမွတ္ (၂၃၉) / ၆၁
ေန႕စြဲ၊ ၁၉၆၁ ခု၊ ေအာက္တိုဘာလ ၂၀ ရက္။

ဤ႐ုံးသို႕ ေလွ်ာက္ထားခ်က္အရ လစ္လပ္ေနေသာ လက္ေထာက္ဆရာေနရာ ေပၚေပါက္ပါက ခန္႕ထားႏိုင္ရန္အတြက္ အရည္အခ်င္းစစ္စာေမးပြဲေျဖဆိုထားသူေမာင္မုန္း (မွတ္ပုံတင္အမွတ္ YSO ၁၃၇၃၈၄)အား ပခုကၠဴ (က)နယ္ေျမ ေရျမက္ရြာ အစိုးရမူလတန္းေက်ာင္းတြင္ မူလတန္းလက္ေထာက္ဆရာအျဖစ္ လစာစေကး ၇၀-၅-၁၁၀/တြင္ လစာရင္း ၇၀+ရွားပါးစရိတ္တို႕ျဖင့္ ၁၉၆၁ ခု ႏိုဝင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႕မွစ၍ အရည္အခ်င္းျပည့္ဆရာမရမီ ေခတၱခန္႕ထားလိုက္သည္။
(တိုင္းပညာဝန္ အတည္ျပဳျပီး)

ပုံ(တင္ဦး)
ခ႐ိုင္ပညာဝန္
ပခုကၠဴျမိဳ႕

XXXXX

ပညာေရးဌာန
စာအမွတ္ ၂၅/၂၈၊ အီး (၂)
ေန႕စြဲ ၂၈-၁၀-၆၁

မိတၱဴကို....
၁။ ေမာင္မုန္း၊ တဆင့္ ခ႐ိုင္ရဲဝန္႐ုံး၊ ပခုကၠဴ။
၂။ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာမၾကီး၊ ေရျမက္ရြာအစိုးရမူလတန္းေက်ာင္း၊ ပခုကၠဴ(က)နယ္။

ပုံ (ဝင္းေမာင္)
ပညာအုပ္၊
ပခုကၠဴ(က)နယ္။

XXXXX

ေမာင္မုန္းသည္ သူ၏လက္ထဲသို႕ အမိန္႕စာရြက္ေရာက္လာသည့္ အခ်ိန္မွစ၍ ဖတ္၍မျငီးႏိုင္ေတာ့ပဲ ဖတ္ျပီးယင္း ဖတ္ေနမိေတာ့သည္။ အခ်ိန္မီ အလုပ္ဝင္ရမည္။ သည္ၾကားဝယ္ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္စရာမ်ားရွိေနသည္။ ရြာသို႕ျပန္၍ မိဘ ေဆြမ်ိဳးမ်ားကို ႏႈတ္ဆက္ကန္ေတာ့ရဦးမည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ကိုသိန္းကားျဖင့္ ပခုကၠဴမွ ၾကဴရြာသို႕ ျပန္လာခဲ့ရသည္။ အထူးႏႈတ္ဆက္ကန္ေတာ့လိုသူက ဘဖီးႏွင့္ ဘဖိုးစံ။

"ငါ့ေျမးက သိပ္ပညာခြၽန္တာ။ တေန႕ေန႕မွာ ရာထူးရာခံနဲ႕ ၾကီးပြါးမယ့္ကေလး။ ၾကိဳးစား ကေလး။ မင္းၾကီးပြါးယင္ ဘဖီးတို႕ကို မေမ့နဲ႕ေနာ္ ၾကားလား"
ဘဖီးႏွင့္ေတြ႕တိုင္း ဤသို႕အားေပးစကားဆိုေလ့ရွိသည္။ ဘဖီးသည္ ေမာင္မုန္းတို႕ႏွင့္ ေဆြမ်ိဳးရင္းခ်ာမဟုတ္ပါ။ သို႕ေသာ္ ဘဖီးသည္ ရြာထဲရွိ အိမ္တိုင္းသို႕ သြားလာဝင္ထြက္ေနတတ္သူျဖစ္သည္။ ကေလးမ်ားကို ခ်စ္တတ္သည္။ အလိုလိုက္သည္။ ပညာထူးခြၽန္ေသာ ေမာင္မုန္းကိုမူ ပိုမို၍ ခ်စ္ခင္ေျမႇာက္စားေလသည္။

"အဲဒါ ငါ့ေျမးေမာင္မုန္းစာေမးပြဲေအာင္လို႕ ရထားတဲ့ လက္မွတ္"
ေမာင္မုန္း ပညာသင္ယူေနေသာ ျမင္းျခံျမိဳ႕ အမွတ္(၁)အထက္တန္းေက်ာင္းသည္ အစဥ္အလာအရ ႏွစ္စဥ္ မိဘဆရာသင္းလုံးကြၽတ္ အစည္းအေဝးၾကီးတြင္ အတန္းတိုင္းမွ ပညာထူးခြၽန္သည့္ေက်ာင္းသားမ်ားကို ဆုခ်ီးျမႇင့္စျမဲျဖစ္သည္။ ေမာင္မုန္းသည္ အတန္းတိုင္းတြင္ ပထမ သို႕မဟုတ္ ဒုတိယ ရေလ့ရွိသည္။ ဆုလက္မွတ္ႏွင့္ ဆုပစၥည္းမ်ားကို ပိုက္လွ်က္ ရြာသို႕ျပန္ကာ ႂကြားေလ့ရွိသည္။ ထိုအခါ ဘဖီးသည္ ေမာင္မုန္း၏ ဆုလက္မွတ္ႏွင့္ ဆုပစၥည္းမ်ားကိုယူေဆာင္ျပီး တအိမ္တက္ဆင္းလည္၍ ထပ္ဆင့္ႂကြားလိုက္ရသည္မွာ အေမာပင္။ ေမာင္မုန္း၏ ေကာင္းသတင္းသည္ "ဗ်ိဳး"မဟစ္၊ ေမာင္းမထုရပဲ ရြာႏွင့္ ရြာပတ္ဝန္းက်င္မွာ ေမႊးသြားတတ္သည္။

သို႕ေသာ္ ဘဖီးသည္ စာမတတ္ရွာေခ်။ ဤဟာကြက္ကို ေမာင္မုန္းက ျဖည့္စြက္ေပးရသည္။ ဘဖီးစာသင္ရန္ အေတာ္စည္း႐ုံးယူရသည္။ အရြယ္ၾကီးမွ လူသိျမင္ၾကား စာသင္ရမွရွက္ေနသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ဘဖီးအားလပ္သည့္အခ်ိန္တိုင္း ၾကိဳၾကားၾကိဳၾကား သြားေရာက္ကာ တိတ္တဆိတ္သင္ေပးရ၏။ ေမာင္မုန္း၏ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ ႏွစ္ေႏြတြင္ ဘဖီးအတြက္ အသုံးလုံး ေက်သြားေတာ့၏။ ထို႕ေၾကာင့္ ဘဖီးသည္ ေမာင္မုန္းကို အျခားကေလးမ်ားထက္ ပိုမိုခ်စ္ခင္ေပသည္။

"ကဲ ငါ့ေျမး။ ဒါမင္းမွာထားတဲ့ ပ်ားရည္။ ခုနတင္ပဲ ကိုဖိုးသန္႕ ရွားေတာထဲက ငါကိုယ္တိုင္ ဖြပ္လာခဲ့တာ။ စစ္လိုက္သမွ စစ္စစ္၊စစ္စစ္နဲ႕ေတာင္ ျမည္ျပလိမ့္ဦးမယ္။ ယုန္ေပါင္ကိုလဲ ဆရာေတာ္ကို ေရာက္ေရာက္ခ်င္း ေၾကာ္ကပ္လိုက္။ ဆရာေတာ္က အထူးတဆန္းမို႕ မက္ပါလိမ့္မယ္။ ထန္းလ်က္ကေတာ့ မရေသးဘူးကြ။ ေနာက္တပတ္ မင္းျပန္လာမွယူ။ အထူးစပယ္ရွယ္ ခ်က္ထားလိုက္မယ္"

ေမာင္မုန္းသည္ ျမင္းျခံျမိဳ႕ ကိုးေဆာင္တိုက္ ေဇယ်သုခေက်ာင္းတြင္ေန၍ အတန္းပညာကို ေက်ာင္းတက္ဆည္းပူးရသည္။ ဆရာေတာ္ၾကီးသည္ စတုမဓူကို အျမဲဘုဥ္းေပးေလ့ရွိသည္။ ျမိဳ႕မွဝယ္လွ်င္ ပ်ားရည္စစ္စစ္ ရခဲသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ရြာေရာက္သည့္အခိုက္ ပ်ားရည္စစ္စစ္ရရန္ ဘဖီးကို အပူကပ္ရေတာ့သည္။ ဘဖီးသည္ အသက္ ၅၀ ေက်ာ္ေနျပီ။ သို႕ေသာ္ ေတာလိုက္ဝါသနာၾကီးလွ၏။ ပဒတ္၊ ခ်ိဳး၊ ခါ၊ ယုန္၊ သမင္ လိုက္ရသမွ်ကို ေရာင္းခ်၍ အသက္ေမြးသည္။ တခါတရံ ထန္းတက္သည္။ ဇနီးျဖစ္သူ ကြယ္လြန္သြားျပီးေနာက္ သားသမီးမ်ားက်န္ရွိခဲ့ေသာ္လည္း သူတို႕မွာ သူ႕အိုးသူ႕အိမ္ႏွင့္ ျဖစ္ေနၾကေပျပီ။ ယခုအခါ၌ ဘဖီးသည္ အပ်ိဳၾကီး ႏွမႏွစ္ေယာက္ႏွင့္အတူ ေနထိုင္လွ်က္ရွိေပသည္။

ရြာတြင္ အလႉ၊ မဂၤလာေဆာင္၊ မသာ စသည့္ သာေရးနာေရး တခုခုရွိျပီဆိုလွ်င္ ေတာမွာေပ်ာ္တတ္ေသာ ဘဖီးသည္ ေတာလုပ္ငန္းမွန္သမွ်ကို လစ္လ်ဴ႐ႈေတာ့သည္။ ႏွမအပ်ိဳၾကီး ေဒၚဖြားမူကို အိမ္ေစာင့္ထားပစ္ခဲ့ကာ ႏွမအပ်ိဳၾကီး ေဒၚဖြားစုႏွင့္အတူ အလႉအိမ္၊ မဂၤလာေဆာင္အိမ္၊ အသုဘအိမ္မွာ ေရာက္ေနတတ္သည္။ ကာယကံရွင္ကိုယ္စား လုပ္ေဆာင္ရမည့္အလုပ္ဟူသမွ် သူတို႕ေမာင္ႏွမႏွစ္ေယာက္က သိမ္းက်ဳံးတာဝန္ယူသြားေတာ့သည္။ ကိုယ္တိုင္လည္း လုပ္ၾကသည္။ ဦးေဆာင္မႈလည္း ေပးတတ္ၾကသည္။ ပြဲျပီးမီးေသ ပတ္စာခြါ ဖ်ာသိမ္း ကိစၥအဝဝျပီးမွ ျပန္တတ္ၾကသည္။

ဘဖိုးစံကား ဘဖီးႏွင့္ဆန္႕က်င္ဘက္။
သူ႕အိမ္မွာ ရွိသမွ် အလုပ္အားလုံးကို သူ႕သားသမီးမ်ားႏွင့္ လႊဲထားကာ နဖားၾကိဳးခြၽတ္ အနားယူေတာ့သည္။ အခ်ိန္ရွိသမွ်ကို အိမ္လည္ျခင္းျဖင့္ အသုံးခ်ေလသည္။ လက္ဘက္ရည္ဝိုင္းဟူသမွ် ဘဖိုးစံေရာက္သည္ခ်ည္း။ တရြာလုံးအႏွံ႕ သြားတတ္သူျဖစ္ရာ အိမ္တိုင္းရွိ အမႈကိစၥအဝဝကို အပ္က်သည္မွအစ သိေနေလသည္။ တအိမ္မွသတင္းကို တျခားတအိမ္သို႕ ျဖန္႕ခ်ီေရးတာဝန္၌ တဦးတည္း ဒိုင္ခံတာဝန္ယူထားသည္။ ထို႕ျပင္ ေရာက္ေနက်အိမ္သို႕ ေရာက္ေနက်အခ်ိန္တြင္ ေရာက္ေလ့ရွိ၏။ ထို႕ေၾကာင့္ ဘဖိုးစံအား "ေရဒီယို"ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ "စံေတာ္ခ်ိန္"ဟူ၍လည္းေကာင္း အမ်ားကေခၚၾကသည္။

"ဖြားဇုံ နင့္သား ေလးတန္းေအာင္ျပီပဲ။ ေသစာရွင္စာ ဖတ္တတ္ယင္ ေတာ္ေရာေပါ့။ ေက်ာင္းဆက္ထားျပီး ကုလားျဖဴစာသင္ယင္ နင့္သား မိစၧာဒိ႒ိျဖစ္သြားမယ္။ သိရဲ့လား"

ေမာင္မုန္း ေလးတန္းေအာင္၍ ေက်ာင္းဆက္ထားေရးကို ဘိုးေအဘြားေအႏွင့္ မိဘႏွစ္ပါးတို႕ တိုင္ပင္ေနဆဲတြင္ ဘဖိုးစံေရာက္လာျပီး ဤသို႕ေျပာျခင္းျဖစ္ေလသည္။ ဘဖိုးစံသည္ ေမာင္မုန္းအား ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းမထားဘဲ လူေက်ာင္းထားကာ အတန္းစာ သင္ေစသည္ကိုပင္ ၾကိဳက္ႏွစ္သက္သူမဟုတ္ေခ်။ လူမွန္လွ်င္ ပရိတ္ၾကီး ၁၁သုတ္ႏွင့္ သဒၵါ၊ သျဂႋဳလ္ တတ္ရမည္ဟု ခံယူထားေလသည္။ ယခု ျမိဳ႕ေက်ာင္းသို႕ထားကာ အဂၤလိပ္စာသင္ေစမည္ ဆိုေသာအခါ အျပင္းအထန္ ကန္႕ကြက္ေလေတာ့သည္။ ဘဖိုးစံသည္ ေမာင္မုန္းတို႕ ဘိုးဘြားမိဘမ်ားႏွင့္ ေဆြမ်ိဳးအရင္းအခ်ာ ေတာ္စပ္သည္။ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူလည္းျဖစ္သည္။

"နင္တို႕ စဥ္းစားၾကေနာ္။ ျမိဳ႕ေက်ာင္းထားရင္ ထမင္းစရိတ္၊ စာအုပ္ဖိုး၊ ေဖာင္တိန္ဖိုးကုန္မယ္။ ၁၀ တန္းေအာင္ဖို႕ ေနာက္ေျခာက္ႏွစ္ထားရဦးမယ္။ ၁၀ တန္းေအာင္ပါျပီတဲ့၊ အစိုးရအလုပ္က ေသခ်ာတယ္ မဆိုႏိုင္ျပန္ဘူး။ ငါၾကားထားတယ္။ ရန္ကုန္မွာ ၁၀ တန္းေအာင္ျပီး ေရထမ္းေရာင္းစားရတဲ့သူေတြ တပုံၾကီးပဲတဲ့"
ဘဖိုးစံ ေစတနာႏွင့္ ေျပာျခင္း ျဖစ္ေပမည္။ ထိုစဥ္က ရြာႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ နီးနီးနားနားတြင္ အလယ္တန္းေက်ာင္းဟူ၍ မဖြင့္ေသး။ ေလးတန္းေအာင္၍ ေက်ာင္းဆက္ထားလိုလွ်င္ ပခုကၠဴႏွင့္ ျမင္းျခံသို႕ သြားႏိုင္မွ ျဖစ္သည္။ ထမင္းလခက တလ ၃၀ က်ပ္။ ထိုစဥ္က ဆန္ေစ်းႏွင့္တြက္ေသာ္ ဆန္ သံုးတင္းဖိုး။ ေမာင္မုန္းတို႕မိသားစုမွာ ေခ်ာင္လည္သည္ဟု မဆိုႏိုင္ေပ။

"ကြၽန္ေတာ္ေတာ့ ထားေတာ့မယ္ ဆုံးျဖတ္လိုက္ျပီ အရီးစံ။ သူသူငါငါ ေငြကုန္ေၾကးက်ခံျပီး ေက်ာင္းထားက်တာ ပညာတန္ဖိုးရွိလို႕သာ ျဖစ္ရမယ္။ အဂၤလိပ္စာသင္တိုင္းလည္း မိစၧာဒိ႒ိမျဖစ္ပါဘူး အရီးစံ။ ကြၽန္ေတာ္ ေလ့လာျပီးပါျပီ။ ျမိဳ႕ေက်ာင္းေတြမွာလဲ ဗုဒၶဘာသာ သင္ေပးပါတယ္။ အလုပ္ရလဲလုပ္၊ အလုပ္မရလဲ အသိဉာဏ္ပညာအလိမၼာ တိုးတာေပါ့။ ေရထမ္းေရာင္းစားရျခင္း အတူတူ ၁၀ တန္းေအာင္သူက မေအာင္သူထက္ေတာ့ ပညာအဆင့္ျခင္း ပိုပါလိမ့္မယ္။ အနည္းဆုံး ၁၀ တန္းေအာင္ဆိုတဲ့ ဂုဏ္ေတာ့ ရွိဦးမွာေပါ့ဗ်ာ။ မဟုတ္ဘူးလား အရီးစံ"

"ဟ ေရထမ္းမွာဆိုယင္ ခုထြက္ထမ္း ျဖစ္တာေပါ့ကြ။ ေငြကုန္ အခ်ိန္ကုန္ လူပင္ပန္းခံျပီး ျမိဳ႕ေက်ာင္းထားဦးမွာလား။ ငါ့လခြီးတဲ့မွပဲ"
ကိုတင္ညြန္႕ေျပာသည္ကို ဘဖိုးစံက ေဒါသတၾကီး ျပန္ေျပာသည္။
"အျဖစ္ေျပာတာပါ အရီးစံ။ အစိုးရက ပညာေရး အားေပးေနတာဟာ တိုင္းျပည္အတြက္ လူေတာ္လူေကာင္းေတြ ေမြးထုတ္ အသုံးခ်ခ်င္လို႕ ေနမွာပါ။ အလုပ္ရေရး မရေရးထက္ ပညာတတ္ဖို႕ အသိပညာ အလိမၼာပြါးဖို႕ကို အဓိက ထားရမွာေပါ့ အရီးစံရယ္"

"မင္းကတယ္ျပီး အားသန္ေနတာကိုး။ အသိဉာဏ္ပညာအလိမၼာပြါးခ်င္ယင္ တဝါေလာက္ ကိုရင္ဝတ္ျပီး ဘုန္းၾကီးဆီပို႕။ သဒၵါ၊ သျဂႋဳလ္ သင္ေပးလိမ့္မယ္။ ရက္ရာဇာ ျပႆဒါး ေရြးတတ္သြားမယ္။ မဟာဘုတ္တိုင္ ထူတတ္ျပီး သက္ေရာက္ ျဂိဳလ္စား နားလည္သြားမယ္။ ေလာကနီတိဆိုတာ တသက္လုံးသုံးမကုန္တဲ့ ဗဟုသုတပါကြာ။ ဇာတ္ၾကီးဆယ္ဖြဲ႕နဲ႕ ငါးရာ့ငါးဆယ္၊ ဇိနတၴိတို႕ကိုပဲ ေလ့လာဦး။ တကယ့္အဖိုးတန္ေတြပါကြာ"
ဘဖိုးစံစကားကို ကိုတင္ညြန္႕ ျပဳံးေလသည္။

"ခု မင့္သား ေလးတန္းေအာင္တယ္သာဆိုတယ္ ေခါင္းေလွ်ာ္ရက္၊ မေလွ်ာ္ရက္၊ စပါးသြင္းရက္၊ မသြင္းရက္။ လာဘ္ေန၊ နတ္ေန၊ စက္ေနဆိုတာ ေဝလာေဝးေရာကြ။ သစ္တန္တြက္ စပါးတြက္လဲ မတြက္တတ္ဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ အစက ငါမေျပာလား။ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းထားပါဆိုတာ။ မင္းတို႕ ေခတ္လူေတြ တယ္ခက္တာပဲ"
ဘဖိုးစံစကားေၾကာင့္ ေမာင္မုန္း မ်က္လုံးျပဴးသြားရေလသည္။ မွန္သည္။ ဘဖိုးစံေျပာေသာ ပညာရပ္မ်ား ေမာင္မုန္း မတတ္ေသးပါ။ ျပား ၁၀၀ တက်ပ္ သုံးေသာေခတ္တြင္ ေမာင္မုန္းဘာမွ်နားမလည္ေသာ က်ပ္၊ ပဲ၊ ပိုင္ တြက္နည္းမ်ား။ မူး၊ ပဲ၊ ေရြး တြက္နည္းမ်ားႏွင့္ မၾကာခဏ ပညာစမ္းတတ္သည္။ ေမာင္မုန္း မတြက္တက္၍ ခ်ာခ်ာလည္ရေတာ့၏။ ေမာင္မုန္းသည္ မိမိ၌ ထိုပညာ လိုေနေသးသည္ဟုသာ ထင္မွတ္လိုက္သည္။ ျမိဳ႕ေက်ာင္းမွာေနလွ်င္ ထိုပညာမ်ား သင္ရေကာင္း၏ဟုသာ ေမွ်ာ္လင့္ရေတာ့၏။

"မင္းတို႕ စဥ္းစားဖို႕ေကာင္းတယ္ကြာ။ ငမုန္းဆိုရင္ ျမက္ရိတ္ႏိုင္ျပီ။ ႏြားစာစဥ္းႏိုင္ျပီ။ ေရခတ္ႏိုင္ျပီ။ ႏြားစာေတာ့ ေကာင္းေကာင္းၾကီးေကြၽးႏိုင္ျပီကြ။ ေနာင္ႏွစ္ဆိုရင္ ထြန္စီးႏိုင္ျပီ။ သူ႕ကို ေက်ာင္းထားမယ္ဆိုရင္ မင္းတို႕ ဘယ္သူ႕ကို သြားခိုင္းမလဲ။ မင္းတို႕မွာ သားေထာက္သမီးခံ ၾကီးၾကီးမားမား မရွိဘူးေနာ္။ အဲ ပညာတပိုင္းတစနဲ႕ ဆက္မသင္ႏိုင္ရင္လဲ ဒုကၡ။ ေခ်းမေကာ္ေလာက္၊ ပဲမေလွာ္ေလာက္နဲ႕ နတ္အိုးကြဲ ျဖစ္ေနဦးမယ္"

မည္သို႕ပင္ဆိုေစ ေမာင္မုန္းသည္ ျမိဳ႕ေက်ာင္းတြင္ ပညာဆက္လက္သင္ၾကားခြင့္ ရရွိေလသည္။ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းမ်ားျဖစ္ေသာ ပခုကၠဴ ဦးထြန္းလိႈင္၊ ေဒၚခင္ေမတို႕အိမ္တြင္ တစ္ႏွစ္။ ေနာက္ ဦးစိန္ေဖ၊ ေဒၚျမေႂကြတို႕အိမ္တြင္ တစ္ႏွစ္ေန၍ ပခုကၠဴျမိဳ႕ အမွတ္(၁) အစိုးရအထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ ပညာသင္ယူရသည္။ ပခုကၠဴမွ ဆ႒မတန္းကို ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။

စီးပြါးေရး အေျခအေနအရ ထမင္းလခဟူ၍လဲ အတိအက်မေပးႏိုင္ခဲ့။ ဆန္ေပး၊ ဆီေပး၊ ယာထြက္ ပစၥည္းေလးႏွင့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားကိုသာ တတ္အားသေရြ႕ တည္းခိုအိမ္သို႕ ေပးပို႕ေထာက္ပံ့ရသည္။ အားနာသျဖင့္ ျမင္းျခံျမိဳ႕၊ ကိုးေဆာင္တိုက္၊ ေဇယ်သုခေက်ာင္းတြင္ ေဆြမ်ိဳးဘုန္းေတာ္ၾကီးထံ ေျပာင္းေနရသည္။ မိဘမ်ားမွာ သားပညာေရးအတြက္ ေျမအခ်ိဳ႕ကို ဖဲ့ခဲ့ရေလသည္။

"အစက ငါအေျပာသား။ ခု ဘယ့္ႏွယ့္ရွိစ။ ဒီေကာင္ေလးကို အိမ္မွာခိုင္းရင္ ခုဆို ထြန္ဦးစီးျဖစ္ေလာက္ျပီ။ ခုေတာ့ အိမ္ျပန္လာတုန္း ႏြားစာေတာင္း ေကာင္းေကာင္းမစင္းတတ္ဘူး"
ေရဒီယိုစံေတာ္ခ်ိန္ ဘဖိုးစံက ရြာထဲသို႕လည္၍ ေမာင္မုန္းအတြက္ ဂ႐ုဏာေဒၚေသာ အျပစ္တင္ေနသည္။
ျမင္းျခံျမိဳ႕၊ အမွတ္(၁) အစိုးရအထက္တန္းေက်ာင္းမွာပင္ ေမာင္မုန္း မက္ထရစ္စာေမးပြဲကို ေအာင္ျမင္ခဲ့ေလသည္။

"သား-- မင္းကိုေတာ့ ေတာင္သူအလုပ္ မလုပ္ခိုင္းခ်င္ဘူး။ အဲ အရီးစံေျပာသလို နတ္အိုးကြဲ အျဖစ္မခံႏိုင္ဘူး။ ဒီေတာ့ လူအကဲ့အရဲ့လြတ္ေအာင္ အစိုးရအလုပ္တခုခု ရွာေပေတာ့"
မိတ္ေဆြ အေပါင္းအသင္းတို႕၏ အကူအညီေပးမႈေၾကာင့္ ပခုကၠဴျမိဳ႕ ခ႐ိုင္ရဲဝန္႐ုံးတြင္ "အကူစာေရး"အျဖစ္ ေစတနာ့ဝန္ထန္း လုပ္အားေပး အလုပ္ဝင္ရသည္။ အကယ္၍ စာေရးေနရာ လစ္လပ္ခဲ့ေသာ္ အလြယ္တကူ အလုပ္ဝင္ႏိုင္ရန္ျဖစ္၏။ မည္သည့္ကာလတြင္ အလုပ္ရလိမ့္မည္ဟု မခန္႕မွန္းႏိုင္။ ဝါသနာလဲ မပါလွ။

"အစိုးရအလုပ္ဆိုတာ လြယ္တာမွတ္လို႕။ ဌာနဆိုင္ရာေတြနဲ႕ ရင္းလဲရင္းႏွီးမွ။ လာဘ္ယင္လဲ ထိုးမွ။ ခုလို စိုက္လိုက္မတ္တတ္လုပ္ေနလို႕ ဘယ္ရမလဲ။ ခုဆို ငမုန္းမွာ အလုပ္လုပ္ရေပမယ့္ လခမရတဲ့အျပင္ အိမ္ကထမင္းလခနဲ႕ သားေရစာဖိုးေတာင္ စိုက္ရေသးတယ္"
ဘဖိုးစံကား နဂိုက သူ႕စကားကို နားမေထာင္မိခဲ့သည့္ ျပစ္ခ်က္ျဖင့္ ေမာင္မုန္းလုပ္သမွ်ကို အေကာင္းမျမင္တတ္ေတာ့ေခ်။

ေမာင္မုန္းသည္ အကူစာေရးဘဝႏွင့္ အလုပ္ေခၚသမွ်ကို ေလွ်ာက္ထားေလသည္။ အရည္အခ်င္းစစ္စာေမးပြဲမွန္သမွ် ဝင္ေျဖသည္။ မူလတန္း လက္ေထာက္ဆရာခန္႕ေသာအခါတြင္ ေမာင္မုန္း ထခုန္ ကြၽမ္းပစ္မိသည္အထိ ဝမ္းသာသြားသည္။ ကေလးဘဝကာ့ပင္ ဝါသနာပါခဲ့သည့္ အလုပ္။ တိုင္းယက္သည့္ ပကၠလာ၊ မိုးရြာသည္ႏွင့္ အခန္႕သင့္ျဖစ္သြားေတာ့သည္။

"ေကာင္အိုေလး၊ မင္းမွားကြက္နင္းမိျပီ။ တို႕ဌာနမွာေနရင္ တေန႕ေန႕ ေအာက္တန္းစာေရးေတာ့ ေျမၾကီးလက္ခတ္မလြဲရမွာ ေသခ်ာတယ္။ တက္လမ္းအမ်ားၾကီးရွိတယ္ကြ။ ေအာက္တန္းစာေရးက အထက္တန္းစာေရး၊ အထက္တန္းစာေရးကေနျပီး ႐ုံးအုပ္စာေရးၾကီး၊ ေနာက္ဝန္ေထာက္။ ဘယ္မွာလဲ၊ မင့္ေက်ာင္းဆရာက တက္လမ္း။ သင္တန္းေတြ ႏွစ္နဲ႕ခ်ီျပီးတက္ဦး။ အင္တာဗ်ဴးေတြ ဝင္ေျဖဦး။ ဒီေတာ့မွ တစ္ရာမွာ တစ္ေယာက္ႏႈန္းေလာက္သာ တက္လမ္းရွိတာကလား"
ခ႐ိုင္ရဲဝန္႐ုံး ေငြစာရင္းဌာန စာေရးၾကီး ဦးေမာ္ႏွင့္ ဦးတင္စိုးတို႕က က႐ုဏာေဒါေသာျဖင့္ ေျပာေလသည္။ ေက်ာင္းဆရာအလုပ္ကို မဝင္ပဲေန၊ ဌာနမွာပင္ အလုပ္ရေစဟု အာမခံၾကေလသည္။ သို႕ေသာ္ ေမာင္မုန္း မေနေတာ့ျပီတည္း။

"အေမေတာ့ ဝမ္းမသာႏိုင္ဘူး ငါ့ေျမးရယ္။ မင္းအေဖ ရက္စက္လို႕ ငါ့ေျမး ၁၀ ႏွစ္သားကတည္းက အေမတို႕နဲ႕ ခြဲခြါျပီး ေက်ာင္းေနခဲ့ရတယ္။ အဲဒီတုန္းကေတာ့ ေက်ာင္းထြက္ခ်ိန္ အိမ္ျပန္ေရာက္မွာပဲလို႕ ေျဖသာေသးရဲ့။ ခု အလုပ္ရျပီး တရြာတရပ္ကို သြားေနမယ္ဆိုေတာ့ အေမဘယ္လို စိတ္ေျဖရမလဲ ငါ့ေျမးရယ္"
ဝမ္းသာအားရႏွင့္ ကားေပၚကအဆင္း အိမ္အဝင္ေရာက္မဆိုက္ပင္ ပခုကၠဴျမိဳ႕နယ္ ေရျမက္ရြာတြင္ ေက်ာင္းဆရာအလုပ္ရေၾကာင္း ေအာ္ေျပာလိုက္မိသည္။ ဘြားေအ အေမေဌးက မ်က္ရည္စမ္းစမ္းႏွင့္ ဆိုရွာသည္။ မိခင္လည္း ထိုနည္း၎ပင္။
"ေက်ာင္းပိတ္ရက္တိုင္း ျပန္လာခဲ့ပါမယ္ဗ်ာ"
ဘိုးေအ၊ ဖြားေအႏွင့္ မိခင္တို႕ကို ႏွစ္သိမ့္စကား ေျပာရေလသည္။ ဝမ္းသာသူမွာ ေမာင္မုန္း၏ဖခင္ ကိုတင္ညြန္႕ပင္တည္း။
ဖခင္က ဝမ္းသာအားရျဖင့္ နည္းညႇြန္စကားဆိုေလသည္။

ရြာထဲသို႕လည္၍ ႏႈတ္ဆက္ကန္ေတာ့ရာတြင္ ပထမဦးစြာ ဘဖိုးစံႏွင့္ ေတြ႕ဆုံရသည္။
"မင္းဟာက ဘယ္မွာဇယားကိုက္လို႕လဲကြာ။ မင္းအတြက္ ကုန္က်ခဲ့တဲ့ ေငြငါးေထာင္ေက်ာ္ကို အတိုးေပးၾကည့္စမ္း။ တလ တလ အတိုးေငြ ၁၅၀ အနည္းဆုံး ရႏိုင္တယ္ကြ။ ခုမင္းရတဲ့လခက တလမွ ၁၂၆က်ပ္ ၇၅ျပား။ မိုင္ ၃၀ေက်ာ္ေဝးတဲ့ေဒသ သြားေနရဦးမယ္"
ဘဖိုးစံကမူ ထုံးစံအတိုင္း အေကာင္းျမင္ဝါဒကို ဖယ္ၾကဥ္၍ အပ်က္ျမင္ဝါဒျဖင့္ ေမာင္မုန္းအား ႐ႈတ္ခ်ေလသည္။ ေမာင္မုန္းစိတ္မဆိုးပါ။
"ကြၽန္ေတာ္ ေခ်းမေကာ္ေလာက္၊ ပဲမေလွာ္ေလာက္နဲ႕ နတ္အိုးကြဲဘဝကေတာ့ လြတ္ျပီ ဘဖိုးစံရယ္"
ေမာင္မုန္းသည္ ဤစကားတခြန္းကိုေျပာကာ ဘဖိုးစံထံမွ ထြက္ခြါခဲ့ေလသည္။

"ငါ့ေျမး တေန႕ေန႕ ဒီလိုျဖစ္မယ္လို႕ ဘ အတပ္ေျပာခဲ့တာဘဲ။ မဆန္းပါဘူး။ ခုေက်ာင္းဆရာထက္ျမင့္တဲ့ အဆင့္ကို တက္ႏိုင္ဖို႕ ၾကိဳးစားဦး ငါ့ေျမး"
ဘဖီးသည္ ခ်ိဳးသားေၾကာ္၊ ေရေႏြၾကမ္းတို႕ျဖင့္ ဧည့္ခံေလသည္။ ဝမ္းသာအားရရွိလြန္းလွသည္။ ေမာင္မုန္း ကေလးဘဝက သူႏွင့္ထိစပ္ခဲ့သည့္ ေရွးေဟာင္းေႏွာင္းျဖစ္မ်ားကို တဝၾကီးေျပာျပေနသည္။
"ဘမွာေတာ့ တျခားေပးကမ္းစရာ မရွိဘူးကြယ္။ အဲ သားေရဖိနပ္တရံေတာ့ ရွိေလရဲ့။ ငါ့ေျမးယူသြား။ ေက်ာင္းဆရာဆိုေတာ့ ဂုဏ္နဲ႕ထိုက္တန္ေအာင္ ဝတ္ရစားရမွာ"
"မယူပါရေစနဲ႕ ဘဖီးရယ္။ ကြၽန္ေတာ္ကသာ ကန္ေတာ့ရမွာပါ"
"ယူသြား ငါ့ေျမး။ မယူရင္ ဘာ့စိတ္ဆိုးမယ္"
ေမာင္မုန္းသည္ ဘဖီးကို ကန္ေတာ့ကာ ျပန္လည္ထြက္ခြါခဲ့၏။ ဖိနပ္ကိုလည္း ယူလာရသည္။

"ငါ့တပည့္၊ မင္းဟာ တပည့္ေကာင္းတဦးျဖစ္ခဲ့ျပီ။ ဆရာေကာင္းတဦးျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳးစားေပေတာ့"
ဆရာၾကီး ဦးဘိုးေက်ာင္းက ဩဝါဒတိုေလးကို မိန္႕ၾကားျပီး ဆရာ့လက္စြဲစာအုပ္ကို လက္ေဆာင္ေပးလိုက္သည္။

ဆရာေလးဦးညြန္႕ေမာင္ကာ့မူ ေက်ာင္းဆရာတစ္ေယာက္တြင္ ရွိသင့္ရွိထိုက္သည့္ အရည္အခ်င္း၊ သိကၡာ၊ သမာဓိမ်ားကို အေသးစိတ္ေျပာျပ နည္းညႇြန္ေလသည္။
"အဓိကလိုအပ္တာကေတာ့ ေက်ာင္းဆရာတဦးမွာ နာသံုးနာနဲ႕ ျပည့္စုံရမယ္ကြ။ ဝါသနာ၊ ေစတနာနဲ႕ အနစ္နာခံျခင္းေပါ့ကြာ။ ေနာက္ထပ္ နာတနာတိုးလိုက္ဦး။ အထက္အမိန္႕ကို နာခံျခင္းတဲ့။ နာေလးနာနဲ႕ျပည့္စုံေအာင္ ၾကိဳးစားမယ္ဆိုရင္ ေအာင္ျမင္တဲ့ ျပည္သူ႕ေက်ာင္းဆရာတဦးျဖစ္မွာေသခ်ာတယ္"

XXXXX

(၁၉၇၉ ခုႏွစ္ စာေပဗိမာန္စာမူဆုရ ဝတၴုဳတိုေပါင္းခ်ဳပ္ ပထမဆုရ စာေရးဆရာ ၾကဴရတနာ ေမာင္ျမၾကိဳင္၏ ဆရာမုန္း ဝတၴုဳတိုမ်ား စာအုပ္မွ ဝတၴုဳတိုမ်ားကို ႏွစ္သက္ေသာေၾကာင့္ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။)